خداوند در کجاهای قرآن به این مفهوم اشاره کرده که زندگیِ ما انسانها باید با «آسانی» و «راحتی» همراه باشد و باید بتوانیم راحت به نعمت‌ها و چیزهایی که میخواهیم برسیم؟

موضوع آسانیِ زندگیِ انسان از نگاهِ خداوند یکی از اصولِ اساسیِ اصلاحِ باورهای توحیدی است و ایجادِ یک درکِ درست و مطابق با آیاتِ قرآن، می‌تواند زندگیمان را دگرگون نماید.

چون هر اندازه که به موضوعِ «آسانی» از دید خدا بپردازیم، در حقیقت اجازه می‌دهیم که باورهای الهی و درست، در ذهن ما با باورهای شرک‌آلودی جایگزین شود که میلیون‌ها مرتبه و با بهانه‌ها و وسایلِ مختلف، آنها را برای ما تکرار کرده‌اند و در ذهن ما جای گرفته است.

در مقاله آسانی زندگی در قرآن بخش ششم به یکی از مهم‌ترین بخش‌های قرآن در رابطه با این موضوع می‌پردازم. با مطالعه و بررسی در آیاتِ ابتداییِ سورهٔ لیـل ، به دلیلِ اصلیِ آسانی و سختی در زندگیِ انسان‌ها پی می‌بریم.

خداوند در این آیه‌ها با صراحت و دقت تمام، در مورد اینکه چه کسانی در زندگیشان به سمت آسانی‌ها هدایت می‌شوند و کدام دسته از انسان‌ها هستند که همیشه سختی‌ها را با تمام جزئیات و به بهانه‌های مختلف در زندگیشان تجربه می‌کنند، یک قاعده و قانونِ ثابت و همیشگی را بیان می‌کند:

 ۱- وَاللَّیلِ إذا یَغشیٰ : قسم به شب، آن وقتی که می پوشاند

 ۲- وَالنَّهارِ إذا تَجَلّیٰ : قسم به روز؛ آن وقتی که بر می‌تابد

 ۳- وَ ما خَلَقَ الذَّکَرَ وَ الأنثیٰ : قسم به همهٔ آنچه که نر و ماده آفرید

 ۴- إنَّ سَعـیَکُم لَشَتَّـیٰ : البته که تلاش شما مختلف و متفاوت است

در سه آیهٔ اول سورهٔ لیل، خداوند سه مرتبه به موضوعات و پدیده‌هایی قسم خورده است که دقت و نظم در تمام زندگی را به یادِ ما می‌آورند. 

یک نکته: هرکدام از این سه موضوعی را که خدا در این آیات به آنها قسم خورده، در قسمتهای متعددی از قرآن به عنوان نشانه‌های خدا (آیات) بارها تکرار گردیده است. 

بعد از بیانِ این سه قسم -که نشان‌دهندهٔ اهمیت موضوع از نگاهِ خداست- گفته شده که تلاش هر کدام از شما مختلف و متفاوت با تلاش دیگر انسان‌ها است.

و وقتی تلاش انسان‌ها با هم متفاوت باشد، هر کسی هم نتیجه‌های متفاوتی بدست خواهد آورد. خدا در آیه‌های بعدی، به صورت دقیق‌تر توضیح می‌دهد که چه کسانی، با چه نوع تلاش‌هایی، چه نتایجی را در زندگیشان می‌گیرند:

 ۵- فَأمّا مَن أعـطیٰ وَاتَّـقیٰ 

 ۶- وَ صَـدَّقَ بِالحُسـنیٰ

ترجمهٔ نسبتاً دقیقِ این آیه (بر اساس مقایسه معنای این کلمات در جاهای دیگر قرآن) این است:

« پس هر کسی که: بخشش کرد و به خواسته‌هایش در این دنیا نچسبید

و ذهنش را بر محورِ تقویتِ توحید کنترل نمود

و زیباترها را تصدیق کرد،»

 ۷- فَسَـنُیَسّـرُهُ لِلیُسـریٰ :

در نتیجه‌ٔ این تلاش، حتماً ما همواره و همیشه او را برای آسانی ها سوق می‌دهیم.

خداوند در این دو آیه، تجربهٔ مستمرِ یک زندگیِ آسان را نتیجه‌ٔ مجموعه‌ای از این تلاش‌ها معرفی نموده است: «نچسبیدن و اولویت ندادن به دارایی‌ها و خواسته‌ها، کنترلِ ذهن بر محور توحید، و تمرکز داشتن بر زیبایی‌ها و نکاتِ مثبت» 

در رابطه با منظورِ دقیقِ خداوند از نچسبیدن به مال، می‌توانید مطالب مربوط به موضوع انفاق را در این لینک مطالعه کنید و پادکست صوتی را هم گوش کنید.

نکتهٔ بسیار مهم در این آیه‌ها این است که:  خداوند؛ تجربهٔ آسانی و سختی در زندگی انسان‌ها را به عنوانِ نتیجهٔ مستقیمِ تلاش‌های متفاوت آنها معرفی می‌کند؛ اما این تلاش‌ها اصلاً تلاش‌های فیزیکی نیستند!

بر خلاف تصور همه که می‌گویند برای رسیدن به خوشبختی باید سالها رنج و عذاب و سختی بکشیم و صبح تا شب بدویم، در این آیات، خداوند این باور را برای ما می‌سازد که: خوشبختی انسان‌ها، نتیجهٔ مستقیمِ تلاش‌های ذهنی آنها برای غلبه بر نجواهای شیطانِ درون است، چیزی که در قرآن با کلمه «تقوا» بارها تکرار شده.

در این رابطه، موضوعات مربوط به احساس خوب در بخش مقالاتِ سایت، به شما در درک موضوع، کمک خواهد کرد.

ادامه آیات:

 ۸- وَ أمّا مَن بَخِلَ وَاستَغـنَیٰ 

 ۹- وَکَذَّبَ بِالحُسـنیٰ

 ۱۰- فَسَـنُیَسِّـرُهُ لِلعُسـریٰ

 ۱۱- وَ ما یُغنی عَنهُ مالُهُ إذا تَرَدَّیٰ

و اگر هرکسی به دنیا چسبید و بخشش ننمود، و خودش را بی‌نیاز دید و زیباتر را دروغ دانست

در نتیجهٔ این تلاش‌هایش ، ما او را همواره به سمت سختیها سوق می دهیم

و وقتی که هلاک شد و سقوط کرد، داراییِ او – که به آن می‌چسبید- او را بی‌نیاز نخواهد کرد

در این آیات هم، خدا به طورِ دقیق توضیح می‌دهد که بدبختی انسان‌ها هم نتیجهٔ جهت‌گیریِ فعالیتهای ذهنی آنهاست. هیچ شانس و بخت و اقبالی در کار نیست. خدا روی پیشانی هیچ کسی تقدیری ننوشته است.

در آیهٔ بعدی ، با صراحت اعلام می‌نماید که کارِ «هدایت»، به طور تمام و کمال وظیفه«ما» است :

۱۲- «إنَّ عَلَیـنا لَلـهُدَی»

مسلماً ما(یعنی تمام ذرات این عالم که تحت فرمان ارباب جهانیان مشغول انجام وظیفه هستند)وظیفه داریم تا«همه چیز» را هدایت کنیم.

ولی نوع و جهتِ تلاش ذهنیِ ما و کانونِ توجهِ ذهنیِ ما؛ تعیین کنندهٔ جهتِ هدایتهای خداوند به سمتِ آسانی و یا سختی خواهد بود.

این حقیقت؛ همان معنای «عدالت خداوند» است.

نتیجه‌گیری از مفاهیم آیات اول تا دوازدهم از سورهٔ لیل: «اگر ذهنمان را بر محورِ توحید کنترل کنیم، اگر احساسمان را خوب کنیم، اگر تقویتِ ارتباط با خدا برای ما از همه چیز مهمتر باشد؛ خدا درهای بهشت را در همین دنیا برای‌ما بازمی‌کند.»

عاملِ اصلی برای خلق یک زندگیِ آسان و یا یک زندگیِ سخت؛ جهت‌گیریِ تلاش‌های ذهنیِ ما است .