هر صبح که از خواب برمی‌خیزی، اتفاقی بسیار بزرگ‌تر از آنچه عادت کرده‌ای رخ می‌دهد.
در ظاهر، فقط چشم‌ها باز می‌شوند و بدن به حرکت درمی‌آید؛
اما از نگاه خدا، روحی که شب هنگام از کالبدت گرفته شده بود، دوباره به جسمت بازگردانده می‌شود.

صبح‌ها چشم باز می‌کنی، نوری که از لای پرده تابیده را می‌بینی، صدای زندگی را می‌شنوی،
و در عمق وجودت حس می‌کنی: «باز هم زنده‌ام!»

و قرآن پاسخ این شگفتی را چنین بیان می‌کند:

اللَّهُ يَتَوَفَّى الْأَنفُسَ حِينَ مَوْتِهَا وَالَّتِي لَمْ تَمُتْ فِي مَنَامِهَا فَيُمْسِكُ الَّتِي قَضَىٰ عَلَيْهَا الْمَوْتَ وَيُرْسِلُ الْأُخْرَىٰ إِلَىٰ أَجَلٍ مُّسَمًّى

خداوند روح‌ها  را به‌وقت مردنشان مى‌گيرد و آنكه نمرده است در خوابگاهش. پس آن را كه  بر او مرگ را مقدر نموده نگاه می‌دارد  و جان‌های دیگر را تا مدتى معين رها می‌سازد. به‌درستى كه در آن حتماً برای گروهى كه فكر مى‌كنند، نشانه‌هاست. (زمر، ۴۲)

در ظاهر، این آیه از خواب و مرگ سخن می‌گوید،
اما در باطن، از زندگی، آگاهی، رسالت الهی و تولدی دوباره سخن دارد.
خدا می‌گوید: تو هر شب می‌میری و هر صبح دوباره آفریده می‌شوی.

خواب؛ تمرین رهایی از خویش

خواب، فقط استراحتی در پایان روز نیست؛ آغاز تجربه‌ای عمیق‌تر است.
وقتی به خواب می‌روی، جانت از بدن جدا می‌شود. هیچ صدایی نمی‌شنوی، تصمیمی نمی‌گیری، اراده‌ای نداری.
در خواب، هر آنچه در دنیایت مهم بود — ثروت، مقام، روابط — بی‌اهمیت می‌شود.

این همان «گرفتن جان» است.
خدا هر شب روح تو را از کالبدت جدا می‌کند تا به تو بیاموزد:
«ببین، هیچ چیز را جز به اذن من در دست نداری.»

خواب، تمرینی است برای رهایی؛
مرگی کوچک تا در آرامش، معنای مرگ بزرگ را بفهمی.
و هر بیداری، یادآور رستاخیزی کوچک است.

بیداری؛ دعوتی تازه از سوی خدا

بیدار شدن یعنی بازگشت روح به کالبد.
یعنی خدا تصمیم گرفته مأموریت تو روی زمین هنوز ادامه دارد.
او تو را دوباره به زندگی فرستاده تا تجربه‌ کنی، بفهمی، بخواهی، به خواسته‌ات برسی و رشد کنی.

تا از درون زیبا شوی و با اعمالت جهانی زیباتر بسازی.

تو نه فقط بدن، بلکه حامل مأموریتی الهی هستی.

هر صبح، در حقیقت از مهمانی خدا بازمی‌گردی.
او تو را دوباره به جسمت برمی‌گرداند و در گوش روحت زمزمه می‌کند:
«فرصتی تازه برای آفرینش زیبایی به تو دادم؛ بیا و این روز را معنا کن.»

نشانه‌ها و درس‌های آیه

در دل این آیه، نشانه‌هایی عمیق از رابطه‌ٔ انسان با خدا و مسیر بیداری نهفته است.
هفت نشانه، هفت درس برای رشد درونی و آگاهی:

۱. گرفتن و بازگرداندن جان:

خدا هر شب جان ما را می‌ستاند تا یادمان باشد

ما نه صاحبان جان، بلکه امانت‌داران آنیم.

در خواب، آگاهی‌ات گرفته می‌شود تا بدانی مالک خود نیستی.

۲. بی‌اختیاری و تسلیم:

خواب، تمرین روزانهٔ اعتماد است؛

واگذاری خود به ارادهٔ او، بی‌هیچ مقاومت.

خواب، تمرین تسلیم است؛ واگذاری کنترل به ارادهٔ خدا.

۳. نظم دقیق اجل:

هر روحی تا زمان مشخصی بازگردانده می‌شود

نه زودتر، نه دیرتر.

هیچ چیزی در هستی تصادفی نیست؛ هر روحی تا «اجلی مُسَمّی» بازمی‌گردد.

۴. پیش‌نمایی رستاخیز:

خواب و بیداری، نسخهٔ کوچک مرگ و زندگی دوباره‌اند.

و این یعنی: هر روز، تمرینی است برای روز بزرگ.

خواب و بیداری نسخهٔ کوچک مرگ و رستاخیزند.

تا ببینی، تجربه کنی و باورش کنی.

۵. حضور همیشگی خدا:

خدا فقط در لحظهٔ بیداری حضور ندارد؛

بلکه در هر دم و هر بازدم تو حضور دارد ، 

حتی آن زمان که در خاموشی خواب، روح تو در فضای بدون مرز ناخودآگاه قدم می‌زند.

۶. رویا، آینهٔ شخصیت:

آنچه در خواب می‌بینی، بازتاب ناخودآگاه توست؛

فرصتی برای شناخت خودِ پنهانت.

و نمونه‌ای خفیف از تجربهٔ زندگی جاودان پس از مرگ.

۷. بیداری، تولد دوباره و مأموریت خلافت:

هر صبح، خدا روحی را به تو می‌دمد تا

خلاقیت، مهربانی و آفرینش را در زمین ادامه دهی.

رؤیا و گفت‌وگوی درون

خواب فقط یک دنیای خاموش نیست، جهانی دیگر است.

جایی که روح از قوانین زمان و مکان رها می‌شود.

در خواب، هیچ دیواری محکم نیست، هیچ زمانی ثابت نیست،

و روح تو در فضای بی‌مرزِ ناخودآگاه به حرکت درمی‌آید.

در آن جهان، تو با «خود پنهانت» روبه‌رو می‌شوی — همان بخشی از وجودت که در روز پنهانش می‌کنی.

اللَّهُ يَتَوَفَّى الْأَنفُسَ حِينَ مَوْتِهَا …
خدا جان‌ها را در خواب می‌گیرد تا نشانت دهد که آفرینش، پیوسته در تو جریان دارد.

رویاها انعکاس درونی‌ترین بخش روح تو هستند؛
از آنچه در دل می‌پروری، تصویری می‌سازند.
آنچه در رویا می‌بینی، نمونه‌ای از تجربه‌ی زندگی پس از مرگ است.

صبح؛ فرصت عشق و رشد

هر صبح، فرصتی تازه است.

روز جدیدی که خدا برای تجربه کردن، بخشیدن، و ساختن به تو داده.

شاید دیروز خسته بودی، نا امید بودی یا از کسی رنجیده بودی،

اما امروز، زندگی دوباره تو را پذیرفته است.

بیداری یعنی امید، یعنی دوباره آغاز کردن.

اگر بدانی که خدا تو را دوباره زنده کرده، دیگر هیچ روزی تکراری نخواهد بود.

الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا
اوست که مرگ و زندگی را آفرید تا بیازماید کدامتان نیکوکارتر هستید.
(ملک، ۲)

هر روز یعنی صحنه‌ٔ آزمون عشق.
فرصتی تازه برای نیکوتر بودن، زیباتر اندیشیدن، و نوری بر جهان افزودن.

پنجرهٔ درون و بیرون

هر صبح که بیدار می‌شویم، در حقیقت، پنجره‌ای به بیرون می‌گشاییم
به سوی جهان، نور، انسان‌ها و زندگی.
نور خدا از آن پنجره بر جانمان می‌تابد؛
ما می‌بینیم، می‌شنویم، می‌فهمیم و می‌آفرینیم.

ما همانند مغازه‌داری هستیم که هر صبح درِ مغازه‌اش را باز می‌کند:
می‌خواهد فرصتی تازه بیافریند،
سرمایه‌ای نو بیفزاید،
و نیازی از خلق خدا را به زیبایی برآورده کند.

بیداری، لحظه‌ای است که روح از آسمان بازمی‌گردد
و جسم را دوباره به حرکت درمی‌آورد
تا دوباره در نمایش زندگی نقش بگیرد.

اما شب که می‌رسد، آن پنجرهٔ بیرون بسته می‌شود،
و در عوض، پنجرهٔ درون گشوده می‌گردد.
از پشت آن پنجره، نوری دیگر می‌تابد:
نوری نرم، آرام، درونی
که ما را از هیاهوی جهان به سکوت حضور می‌برد،
و از ظاهر زندگی به باطنِ آن.

در خواب، مانند همان مغازه‌دار که شب درِ مغازه‌اش را می‌بندد و به خانه بازمی‌گردد،
ما نیز از جهان بیرون بازمی‌گردیم
و به خانهٔ حقیقی خود—به خدا—پناه می‌بریم.
در بیداری، جهان را تجربه می‌کنیم؛
در خواب، خودِ خویش را.

و میان این دو پنجره—میان بیرون و درون، میان خلق و خالق—
راز حیات پنهان است:
حرکت مداوم روح،
میان کار و خلوت،
میان تجربه و تأمل،
میان آفرینش و بازگشت.

هر صبح، ما از خدا می‌آییم تا جهان را بسازیم؛
و هر شب، به خدا بازمی‌گردیم تا خود را باز یابیم.

راز خواب و بیداری در نگاه مولانا

مولانا در فیه ما فیه می‌گوید:

خدا از خزانه‌های بی‌پایان خود، هر شب و هر روز،

«مشت‌مشت و پاره‌پاره از صفاتش» را در وجود انسان می‌ریزد؛

پاره‌ای از عقل، پاره‌ای از علم،
پاره‌ای از حلم و کرم، و پاره‌ای از نور و حیات.

انبارهای الهی بی‌انتهاست،
اما هر انسانی تنها به اندازهٔ ظرفیتش از آن بهره می‌گیرد.

و شاید راز خواب و بیداری در همین باشد:
هر شب، ما ظرف‌های وجود خود را به سوی او بازمی‌گردانیم؛
تا او از آن بی‌کرانگیِ صفاتش،
به اندازهٔ گنجایش ما، در آنها بریزد.

سپس هر صبح،
از آن فیضِ تازه، در ما می‌دمد
و ما دوباره به این جهان بازمی‌گردیم 

تا از آنچه در ظرف‌هایمان داریم، خرج کنیم؛
با خرد و مهر و الهام، زیبا شویم و زیبایی بیافرینیم.

و هر بار که سپاس می‌گوییم،
ظرفمان را بزرگ‌تر می‌کنیم؛
تا در شب بعد،
فیض بیشتری در آن جای گیرد.

آنگاه درمی‌یابیم:
ما در میان خواب و بیداری،
در میان این دو رفت‌و‌برگشتِ پی‌درپی،
در حقیقت جریانِ مداومِ فیضِ خداوندیم 
رودی از نور که بی‌وقفه میان آسمان و زمین جاری‌ست.

بازگشت به خدا و معنای نهایی آیه

خدا هر شب جان‌ها را می‌گیرد و هر صبح بازمی‌گرداند.
تا بدانی که زندگی، امانتی از اوست.

تو هر روز در مرز مرگ و زندگی رفت‌وآمد می‌کنی،

اما نوری درونت هست که خاموش نمی‌شود.

روحت، از اوست و به سوی او بازمی‌گردد.

و تمام روزها، فقط فرصت‌هایی‌اند

برای شناختن آن نوری که از او در تو دمیده شده.

تمرین‌هایی برای رشد

تمرین صبحگاهی

هر صبح که از خواب برمی‌خیزی پیش از آنکه کارهای روزمره را آغاز کنی

ابتدا به آرامش برس و در محیطی آرام بنشین

دفتری بردار و با نوشتن نامه‌ای به خدا روزت را گرامی بدار

از او سپاسگزاری کن که با خوابی آرام، جانت را سرشار از زیبایی و فراوانی کرده

و دوباره از روح خودش در تو دمیده؛ تاج عزت بر سرت گذاشته

همهٔ هستی را به خدمت تو درآورده

و تو را برای ادامهٔ مأموریتی الهی به این دنیای پر نعمت فرستاده است

به خاطر اینکه عزیزانت هم دوباره از این سفر بازگشته‌اند 

و می‌توانی در کنارشان عشق و دوستی را تجربه کنی قدردانی کن

برای هر نعمتی که در آن لحظه احساس خوبی به آن داری سپاسگزار باش 

و در پایان نامه‌ات برای خدای درونت بنویس که دوست داری آن روز چه اتفاقات خوبی را تجربه کنی

و ایمان داشته باش که قبل از آنکه فکر کنی؛ این نامه به خدایت رسیده و تمام خواسته‌هایت در دست اقدام است.

تمرین پیش از خواب

درست قبل از آنکه به خواب بروی همان دفترت را بردار

و تمام زیبایی‌ها و اتفاقات خوشایند آن روز را برای خدا بنویس؛ 

حتی کوچکترین اتفاقات خوب را به یاد داشته باش

و به خاطر هر کدام از آن تجربه‌های عالی با قلبت از خدا تشکر کن

به خواسته‌هایی که صبح به خدا نوشته بودی نگاه کن 

و برای هرکدام از درخواستهایت که برآورده شده‌اند ذوق کن

اگر خواسته‌ای هم برآورده نشده بود، به یاد داشته باش 

که آن را به خدا اعلام کرده‌ای و «در دست اقدام»‌ است

یادت باشد که اتفاقات ناخوشایند را مرور نکنی

که این کار، معجزهٔ سپاسگزاری را از بین می‌برد

و با این احساس خوب، به بستر خواب برو

بدان که با این تمرین‌ها ظرفت را بزرگ‌تر و زیباتر می‌کنی 

و خدا به اندازهٔ گنجایش ظرفت، تو را از صفات خودش پر خواهد کرد

نتیجه‌گیری

در هر خواب، روح ما تا مرز مرگ پیش می‌رود.

و در هر بیداری، خداوند ما را دوباره برمی‌انگیزد.

پس هر صبح که چشمانمان باز می‌شود، در حقیقت از مرگی کوتاه بازگشته‌ایم.

این بیداری تصادفی نیست؛ دعوتی است از جانب خداوند برای زیستن دوباره،

برای ادامه‌ٔ مأموریتی الهی که هنوز به پایان نرسیده است.

ما هر روز از پیش خدا بازمی‌گردیم 

با جان تازه، با فرصت تازه، با مسئولیتی تازه.

و در این بازگشت، خدا ما را با شکوهی پنهان زنده می‌کند:

تاج کرامت بر سر ما می‌نهد و می‌فرماید:

«الَّذی خَلَقَ المَوتَ وَالحَیاهَ لِیَبلُوَکُم أیُّکُم أحسَنُ عَمَلاً» (ملک:۲)

او مرگ و زندگی را آفرید تا بنگرد کدام‌یک از شما نیکوتر عمل می‌کنید.

یعنی این بیداریِ امروز، صحنه‌ٔ آزمون عشق است.

هر روز فرصتی تازه برای اینکه نیکوتر باشیم، زیباتر بیندیشیم،

و ردّی از نور بر جهان بگذاریم.

اما خداوند تنها به بیدار کردنمان بسنده نکرده؛

او به ما نزدیک است؛ آن‌قدر نزدیک که حتی فاصله‌ی خواستن و رسیدن را از میان برداشته است:

«فَإِنّی قَریبٌ، أُجیبُ دَعوَهَ الدّاعِ إذا دَعان» (بقره:۱۸۶)

هر بار که دل ما چیزی را صادقانه می‌خواهد، در حقیقت پاسخ او در راه است.

پس وقتی صبح از خواب برمی‌خیزی، بدان:

خدا تو را دوباره فرستاده،

تا ادامه‌ٔ داستان زیبایی باشی که او آغاز کرده است.

تا از میان فرصت‌های امروز، نیکی بیافرینی،

و با یاد او مسیر افکارت را درست جهت دهی.

آری، آغاز هر روز یعنی آغاز دوباره‌ٔ آفرینش.

یعنی بازگشت از ملکوت به زمین،

برای تجربه‌ٔ خویشتن، برای خلق، برای عشق، برای خدا.